Monument met acht slachtoffers

Bij het Verscholen Dorp in de bossen rond Vierhouten herinnert een zwerfkei aan het onderduikerskamp waar van april 1943 tot november 1944 langs de toen zanderige en vrijwel onbegaanbare Pas Op-weg onderduikers werden verborgen. Er werden hutten uitgegraven met name als Blokhut, BIM-Hut en Oranjehaven. De BIM-hut stond voor de namen van Beatrix, Irene en Margriet.

Er woonden in totaal tussen de 80 en 120 mensen in de hutten: joden, werkweigeraars, verzetsmensen, Amerikaanse militairen, Engelse vliegers, Duitse deserteurs en een Pool en een Rus. Elke dag bracht een groep vrijwilligers uit Nunspeet water en voedsel, speeltjes, schoon goed en het laatste nieuws. Bij de ontdekking van het kamp werden acht joodse onderduikers opgepakt en later gefusilleerd. Voor hen is een monument aan de Tongerenseweg geplaatst.

Van de 87 onderduikers ontkwamen de meesten Acht joodse onderduikers wisten niet te ontkomen. Zij werden gevangengenomen en in de kelder van 'De Paasheuvel' gevangengezet. Twee van hen werden aan de voet van 'De Paasheuvel' gefusilleerd. De anderen moesten later – samen met een executiepeloton – naar het 'Pas-Opkamp' lopen om daar gefusilleerd te worden.

ngeveer één kilometer buiten Vierhouten ontstond een schermutseling, toen twee van de onderduikers probeerden te vluchten. Eén van hen werd op de vlucht doodgeschoten, de ander keerde terug toen zijn zesjarige zoontje begon te schreeuwen. Er werden drie kuilen gegraven waar de onderduikers in moesten gaan liggen. Vervolgens werden zij dood geschoten. Ook het zesjarig jongetje ontkwam niet aan dit lot. Dit waren Arnold de Leeuw, Louisa Mathilda de Leeuw-Weijl, Johan de Leeuw, Arend Samuel Meijers, Hartog Spijer, Max Gompes, Kaatje Gompes-Schoonhoed en het jongetje John Roelof Meijers. Op de plek waar zij werden gefusilleerd, is een monument geplaatst.