Herdenkingsroute WO2 Ermelo
Herdenkingsroute WO2 Ermelo
Fiets/autoroute langs plaatsen binnen de gemeente Ermelo waar zich tijdens de Tweede Wereldoorlog bijzondere gebeurtenissen hebben afgespeeld.
Fiets/autoroute langs plaatsen binnen de gemeente Ermelo waar zich tijdens de Tweede Wereldoorlog bijzondere gebeurtenissen hebben afgespeeld. De route loopt bijvoorbeeld langs zichtbare sporen in het landschap uit de tijd van de mobilisatie, een aantal crashlocaties van Duitse toestellen en gebouwen die door onderduikers of door de Duitse troepen zijn gebruikt.
- Afstand
- 35,7 km
Dit ga je zien
Stationsstraat 18
3851 NH Ermelo
Onderduikplaats in Nieuwe kerk
Onderduikplaats in Nieuwe kerk
Eind 1943 werden jongemannen verplicht in de oorlogsindustrie te werken en hielden de Duitsers vaak razzia om hun arbeiders bij elkaar te krijgen. Op dat moment besloten een aantal Ermelose jonge mannen onder te duiken. Dominee Kruishoop adviseerde de jongens via de kolenkelder door het gangenstelsel onder de preekstoel door te kruipen en een hol te bouwen onder de kerk. Men bevestigde een paar vloerkleden zodat er op die manier een geheim verblijf ontstond.
Eind 1943 werden jongemannen verplicht in de oorlogsindustrie te werken en hielden de Duitsers vaak razzia om hun arbeiders bij elkaar te krijgen. Op dat moment besloten een aantal Ermelose jonge mannen onder te duiken.Lees verder
Hooge Riet Kriegslazarett
Hooge Riet Kriegslazarett
Op 1 sept. 1944 werd op bevel van de Duitse Wehrmacht het sanatorium De Hooge Riet ontruimd (evenals de villa’s Hoogstede, Rustoord en Ruimzicht). Het sanatorium moest een ‘Kriegslazarett’ (hospitaal) worden. Er werden grote rode kruizen op het dak aangebracht (dit moest bescherming bieden tegen luchtaanvallen), de patiënten werden verdeeld over de andere paviljoens op Veldwijk. In de kelder bevinden zich (nog steeds) enkele bomvrije kelders. Na de oorlog, in juni 1945, kon een deel van De Hooge Riet alweer in gebruik worden genomen. En er was nagenoeg geen schade. Integendeel: er bleek door de Duitsers zelfs een keuken te zijn aangebouwd. In dezelfde stijl en steensoort.
Op 1 sept. 1944 werd op bevel van de Duitse Wehrmacht het sanatorium De Hooge Riet ontruimd (evenals de villa’s Hoogstede, Rustoord en Ruimzicht). Het sanatorium moest een ‘Kriegslazarett’ (hospitaal) worden.Lees verder
Crash Duits vliegtuig Veldwijk
Crash Duits vliegtuig Veldwijk
Op 30 april stort achter het station, door een technisch mankement, een door de Duitsers gebruikt Amerikaans toestel van het type NA-64 neer. Hierbij komen Flugzeugführer H.Beck en Beobachter Lt. W. Kretzmannom het leven.
Op 30 april stort achter het station, door een technisch mankement, een door de Duitsers gebruikt Amerikaans toestel van het type NA-64 neer. Hierbij komen Flugzeugführer H.Beck en Beobachter Lt. W. Kretzmannom het leven.Lees verder
Bombardement Julianalaan
Bombardement Julianalaan
Een geallieerde bommenwerper wil het spoor tussen Amersfoort en Zwolle bombarderen, maar in plaats daarvan wordt een woonhuis geraakt. Julianalaan 74 is het huis van de familie Hooyenga en staat vlak bij de spoorlijn, het gezin biedt onderdak aan de familie Bolte, evacués uit Renkum. De geallieerde misser kost aan negen mensen het leven. Op de plek waar het huis heeft gestaan staat sinds 2005 een monument, om de slachtoffers te gedenken. Op de plaquette staan de namen van de mensen die zijn omgekomen:
- Hedse Lambertus Hooyenga, geboren te Ermelo op 13-02-1940
- Johannes Wilhelmus Bolte, geboren te Elst op 01-11-1897
- Metje Bolte-Gidding, geboren te Valburg op 22-05-1909
- Frederik Willem Bolte, geboren te Renkum op 12-04-1930
- Arend Johannes Bolte, geboren te Renkum op 12-12-1932
- Johannes Wilhelmus Bolte, geboren te Renkum op 04-04-1935
- Fokje Anne Bolte, geboren te Renkum op 14-05-1942
- Geertruida Johanna Klaassen, geboren te Ermelo op 05-01-1929
- Wouter Haverkamp, geboren te Putten op 12-02-1914.
Een geallieerde bommenwerper wil het spoor tussen Amersfoort en Zwolle bombarderen, maar in plaats daarvan wordt een woonhuis geraakt.Lees verder
Palviljoen 2 'S-Heerenloo
Palviljoen 2 'S-Heerenloo
Vanaf oktober 1944 tot aan de bevrijding was Paviljoen 2 uitvalsbasis voor onderduikers die een veilig heenkomen zochten. Er was door Gerrit Riemer en Piet van Vliet een schuilplaats ingericht, genaamd ‘De Spookzolder’. De zolder van het paviljoen bestond uit een brede gang met aan één kant deuren die toegang gaven tot de kamers van de verpleegsters. De gang eindigde op een blinde muur die het einde van het gebouw leek te zijn. Achter die muur lag echter een ruimte die bereikbaar was via een geheime deur in de laatste kamer. In de geheime kamer stonden bedden voor de onderduikers. Ook konden zij hier hun fietsen kwijt, want zodra deze buiten zouden staan zouden de Duitsers meteen argwaan krijgen. Als de onderduikers zich in de kamer bevonden hing de verpleegster van de laatste kamer een gordijn voor de geheime toegangsdeur, zette zij een kapstok voor het gordijn en schoof ze haar bed tegen het gordijn aan.
Vanaf oktober 1944 tot aan de bevrijding was Paviljoen 2 uitvalsbasis voor onderduikers die een veilig heenkomen zochten.Lees verder
Onderduikhol 'S-Heerenloo
Onderduikhol 'S-Heerenloo
In de verhoging met de bomen die in het weiland achter het infopaneel zichtbaar is, bevond zich een onderduikhol.
In de verhoging met de bomen die in het weiland achter het infopaneel zichtbaar is, bevond zich een onderduikhol.Lees verder
Bunkers aan de Zeeweg
Bunkers aan de Zeeweg
De Duitse bunkers in het weiland tussen de boerderij en de snelweg A28 dienden tijdens de Tweede Wereldoorlog als schuilbunker op de Duitse schietbaan 'Horst'. Deze schietbaan werd door de Duitsers in de tweede helft van 1941 aangelegd voor het oefenen met lichte (tot 3cm) 'Flug Abwehr Kanone' (FLAK). Van de oorspronkelijk drie versterkte schuilplaatsen zijn er nog twee over. Naast de schietbaan lag een kleine start en landingsbaan voor een vliegtuig dat werd gebruikt voor het trekken van een sleepzak. De Duitse troepen oefenden op deze manier met schieten op een bewegend doel.
De Duitse bunkers in het weiland tussen de boerderij en de snelweg A28 dienden tijdens de Tweede Wereldoorlog als schuilbunker op de Duitse schietbaan 'Horst'.Lees verder
Crash FW190
Crash FW190
In de vroege ochtend van 9 februari 1945 stortte de Focke Wulf FW190G van de pas 24-jarige Anton neer langs de Zuiderzeekust in Ermelo. Anton was ingedeeld bij de 1e Staffel van Nachtslachtgeschwander 20 (1.NSGr.20). Anton is na zijn crash uit zijn vliegtuig geklommen. Hij is later in het weiland alsnog aan zijn verwondingen overleden.
In de vroege ochtend van 9 februari 1945 stortte de Focke Wulf FW190G van de pas 24-jarige Anton neer langs de Zuiderzeekust in Ermelo.Lees verder
Stellingen Riebroekseweg
Stellingen Riebroekseweg
In het talud tegenover nummer 95 hebben Nederlandse troepen voor het uitbreken van de oorlog stellingen gegraven in het geval de Duitsers deze weg zouden nemen tijdens hun opmars. Er hebben zich voor zover bekend geen gevechten voor gedaan. In het talud zijn de sporen van de schuttersputten nog goed zichtbaar.
In het talud tegenover nummer 95 hebben Nederlandse troepen voor het uitbreken van de oorlog stellingen gegraven in het geval de Duitsers deze weg zouden nemen tijdens hun opmars.Lees verder
Stellingen Groevenbeek
Stellingen Groevenbeek
Naast Retiefstraat 169 ligt een heuvel in de rand van het bos waarop tijdens de mobilisatie in 1940 een Nederlands geschut heeft gestaan. In de bosrand aan het eind van de Paul Krugerweg zijn parallel aan het fietspad de overblijfselen zichtbaar van loopgraven die het Nederlandse leger in de meidagen van 1940 heeft aangelegd. Bedoeling was om de eventuele Duitse opmars hier tegen te houden.
Naast Retiefstraat 169 ligt een heuvel in de rand van het bos waarop tijdens de mobilisatie in 1940 een Nederlands geschut heeft gestaan.Lees verder
Zendinstallatie Putterweg
Zendinstallatie Putterweg
In deze woning bevond zich tijdens de oorlog een zendinstallatie van het verzet.
In deze woning bevond zich tijdens de oorlog een zendinstallatie van het verzet.Lees verder
Paaltje Jannes bij Drie Sprielderweg 212
Paaltje Jannes bij Drie Sprielderweg 212
In het bosperceel achter dit informatiepaneel lopen op 13 december 1944 enkele leden van de verzetsgroep Drie in het bos in de armen van de Sicherheitsdienst. De SD schiet twee mannen ter plekke dood, waaronder de 19-jarige Jannes Born. Hij sterft in het bos aan zijn verwondingen, de rest van de verzetsgroep wordt opgepakt en gevangen gezet. In het bos is een monument te vinden.
In het bosperceel achter dit informatiepaneel lopen op 13 december 1944 enkele leden van de verzetsgroep Drie in het bos in de armen van de Sicherheitsdienst. De SD schiet twee mannen ter plekke dood,...Lees verder
Speulderbos onderduikhol
Speulderbos onderduikhol
In het bosperceel achter dit informatiebord liggen de overblijfselen van een onderduikershol. Dit hol is in de Tweede Wereldoorlog tussen februari 1943 en juli 1944 gebruikt door Engelse piloten en voortvluchtige landgenoten. In juli 1944 werd het hol door de Duitsers ontdekt. Op dat moment woonden er 13 mannen, maar zij konden via de vluchtgang veilig ontsnappen. Om een indruk te geven van de contouren van de verschillende onderdelen van het onderduikershol, zijn gekleurde palen aangebracht.
In het bosperceel achter dit informatiebord liggen de overblijfselen van een onderduikershol.Lees verder
Jan v. Schaffelaar kazerne
Jan v. Schaffelaar kazerne
De Jan van Schaffelaar kazerne waarvan de bouw in 1939 afgerond was, was gebouwd voor het Nederlandse leger. Door de Duitse inval waren het de Duitsers, behorende tot het ‘SS Verfügungstruppe Pionier Bataillon’ - vrij vertaald: ‘SS Ondersteuningstroepen Genie Bataljon’, die de eerste bewoners waren.
In de loop van de oorlog hebben er meerdere verzetsmensen vastgezeten in afwachting van transport naar interneringskampen. Na de bevrijding van Ermelo op 18 april 1945 zijn de rollen omgekeerd en gebruiken leden van de ‘Binnenlandse Strijdkrachten’ de kazerne om Duitse krijgsgevangenen en collaborateurs op te sluiten. De Canadese bevrijders van Ermelo hebben overigens de faciliteiten van de Jan van Schaffelaerkazerne niet benut. Gebruik van door de Duitsers verlaten gebouwen vermeden zij doorgaans. Dat gebeurde uit veiligheidsoverwegingen, daarbij te denken aan de mogelijke aanwezigheid van boobytraps, maar ook omdat de ligging van dergelijke locaties tot op de meter nauwkeurig bij de vijand bekend was.
De Jan van Schaffelaar kazerne waarvan de bouw in 1939 afgerond was, was gebouwd voor het Nederlandse leger. Door de Duitse inval waren het de Duitsers, behorende tot het ‘SS Verfügungstruppe Pionier Bataillon’, die de eerste bewoners waren.Lees verder
Stationsstraat 18
3851 Ermelo