Verhalen op de Veluwezoom
Welkom op de Veluwezoom!
De Veluwezoom is een bijzonder deel van de Veluwe, dat veel mensen kennen van de glooiende paarse heide van het Nationaal Park Veluwezoom. Prachtig om te fietsen en wandelen natuurlijk, maar wist je dat dit is slechts een van de vele bijzondere plekken is die je in de Veluwezoom kunt beleven? Om te beginnen is het gebied van de Veluwezoom veel groter. Het ligt aan de zuidkant van de Veluwe als een lint langs de Rijn richting de IJssel, tussen de gemeenten Wageningen en Brummen.
Het gebied is zo bijzonder, omdat je in een landschap loopt waarvan de basis al in de laatste ijstijd zo’n 150.000 jaar geleden is gelegd! De Veluwe werd feitelijk door het ijs naar binnen opgestuwd, waardoor een stuwwal ontstond. Dat zie je met geweldige uitzichten vanaf bijvoorbeeld de Wageningse Berg en Landgoed Duno! De combinatie van hoger gelegen grond, vruchtbaar gebied en de aanwezigheid van stromend water zorgde dat de Veluwezoom in de eeuwen een zeer aantrekkelijk gebied werd. Niet voor niets wemelt het op de Veluwezoom dan ook nog van de indrukwekkende kastelen, buitenplaatsen en statige landgoederen. Hier zijn vele Veluwezoom-verhalen te beleven!
Een aantal verhalen kun je zelf ervaren en beleven met mooie fiets- en wandelroutes. Ook vind je onderweg een serie van buitenexposities op plekken met een bijzonder Veluwezoom-verhaal. Scan de QR-code op het object voor meer informatie en om alle buitenexposities op de Veluwezoom te ontdekken!
Kasteel en park Rosendael
Kasteel Rosendael is een 18e-eeuws kasteel in het dorp Rozendaal. Het heeft een rijke geschiedenis en is een belangrijk cultureel erfgoed. Het kasteel is omringd door een prachtig park, een van de oudste van ons land. De eerste tuinaanleg dateert van 1685. In de loop van ruim 300 jaar hebben veel beroemde tuinarchitecten aan het park gewerkt. Het park is bekend van de beroemde ‘Bedriegertjes’ (die de bezoekers verrassen door onverwacht water te spuiten) en de grote schelpengalerij, beide uit de 17e eeuw. Er zijn grote waterpartijen, een Oranjerie met vele soorten kuipplanten, een formele rozentuin en vele boomsoorten waarvan een gedeelte echt een oude leeftijd hebben bereikt. Meer dan veertig vogelsoorten broeden er jaarlijks, waaronder de IJsvogel.
Bezoek het kasteel en geniet van de bewoonde sfeer! Binnen het kasteel zijn tal van historische kamers te bewonderen, waaronder de eetzaal, de slaapkamer en de keuken. Ook herbergt het kasteel een bijzondere collectie meubels, schilderijen, porselein en zilverwerk. Een Beleef!plattegrond in het park wijst je de weg, en geeft aan welke dingen je niet mag missen. Loop over het blote voetenpad, bewonder de tuinsieraden of speur naar diertjes in de bosvijver. Zoek naar dierensporen, stap in de grote levensboom en ontdek de vier sprengen in het park! Download gratis een van de parktours en laat je zomers natuurlijk verrassen door de Bedriegertjes!
Oliemolen Eerbeek
De Eerbeekse Oliemolen en Landgoed Huis te Eerbeek staan vlakbij de rand van de Veluwse stuwwal. Dit verhoogde landschap is goed te zien bij de Veluwezoom. Het is ontstaan doordat in de laatste ijstijd grote massa’s ijs hier de grond opstuwden. Toen het ijs smolt, bleef een grote grondwatervoorraad achter. In de 17e eeuw heeft men hier handig gebruik van gemaakt. Door het hoogteverschil in het landschap, ging het water stromen en konden de molens draaien. Zo ontstonden vroege vormen van industrie met onder andere kopermolens, maalderijen, wasserijen, papiermolens en oliemolens.
Deze watermolens stonden vaak op landgoederen om extra inkomsten te genereren. Zoals hier bij Landgoed Huis te Eerbeek. Het huis stamt al uit de middeleeuwen en zou gebouwd zijn als jachtslot. De vijver op het landgoed wordt gevoed door de Eerbeekse Beek. Bij deze Korenmolen lieten boeren hun oogsten malen. Dit proces duurde even waardoor de molenaar als extra inkomsten een drankje ging verkopen. Zo is op deze plek de horeca van Restaurant ‘De Korenmolen’ ontstaan.
Aan de overzijde van de beek werd in 1825 een nieuwe oliemolen gebouwd. Deze Eerbeekse Oliemolen sloeg olie uit beukennootjes van de beuken die op het landgoed stonden. De molen werd in 1860 verplaatst naar zijn huidige locatie aan de overkant van de beek en zou tot 1914-1918 in gebruik zijn geweest. De oliemolen is in 2007 weer maalvaardig gemaakt en slaat nu olie uit lijnzaad. Je kunt de molen bezichtigen en het proces bekijken.
