Stenen met een verhaal op het Nationaal Ereveld Loenen

Het is er stil. Heel stil. Af en toe rijdt een auto voorbij op de Groenendaalseweg. Ruist de wind door de hoge bomen. Een groepje bezoekers volgt Jan Maréchal, rondleider op het Nationaal Ereveld Loenen. Ze houden halt bij grafsteen E 1346. De steen van Catharina Traas de Jager. En dan vertelt Maréchal het aangrijpende verhaal dat erachter schuilgaat.

Familie Traas

Onder verdenking
Op het Zuid-Hollandse eiland Hoekse Waard is de boerderij van de familie Traas een belangrijke basis van het verzet. Jan Traas en zijn vrouw Catharina hebben veertien kinderen, van wie er zeven thuis wonen. Op de boerderij zitten ook enkele onderduikers. Zoon Israël is een van de leiders van het lokale verzet. In 1945 komt de boerderij steeds meer onder verdenking te staan, en op 22 april vallen de Duitsers erbinnen. De onderduikers worden gevangen gezet in Rotterdam. Evenals Jan Traas en een van zijn zonen.

Dodelijk getroffen
‘Maar dan komt de bevrijding,’ vervolgt Maréchal, ‘en worden ze op 6 mei vrijgelaten. Terwijl zij op weg naar huis gaan, komen op 7 mei Duitse soldaten opnieuw naar de boerderij van Traas. Ze zijn kwaad over de vrijlating van de mannen die ze hier twee weken eerder gevangen hebben genomen. Catharina probeert hen te kalmeren, maar dat heeft geen resultaat. Juist als zij de voordeur weer dichtdoet, wordt er dwars door de deur geschoten. Catharina wordt dodelijk getroffen. Ze is 58 jaar.’

Familie Smink & buurman Brouwer

75 Jaar bevrijding
De groep loopt verder. Er wordt zachtjes gepraat. Dat er na de bevrijding – dit jaar precies 75 jaar geleden – nog slachtoffers waren gevallen, wist niet iedereen. Ook het volgende verhaal dat wordt verteld, speelt zich af rond de bevrijding. ‘Op 23 april 1945 marcheren de Canadezen door Hoogland, bij Amersfoort. Iedereen denkt dat de oorlog is afgelopen. Ook de leden van de verzetsgroep van boer Jan Braam en de onderduikers op zijn boerderij. Maar dan komen er Duitse militairen het erf van Braam op en volgt er een schietpartij. Hierbij komen twee Duitse soldaten om het leven.’

Tegenover elkaar
‘Op deze schietpartij volgt een represaille waarbij de Duitsers enkele verzetsmensen ombrengen. Verderop in de straat schieten ze Hendrik Smink en zijn twee zonen dood. Overbuurman Brouwer wordt opgedragen om de twee gedode Duitse militairen op een kar weg te brengen. Nadat hij de graven heeft gedolven, wordt ook hij doodgeschoten. Een dag later wordt Amersfoort bevrijd. Dit zijn de stenen van vader Smink en zijn zonen en van overbuurman Brouwer’, wijst hij. ‘Ook hier liggen zij tegenover elkaar.’

Lees verder

Letterlijk een ereveld

Het bijzondere van dit ereveld is dat hier in onze tijd militairen worden begraven die zijn omgekomen bij vredesmissies. ‘Zoals Raviv van Renssen’, vervolgt hij, terwijl de groep stilstaat bij een grafsteen. ‘Hij werd in 1995 doodgeschoten bij Srebrenica en direct na zijn dood hier begraven. Zulke mensen, die hun leven hebben gegeven voor vrijheid en vrede ergens in de wereld, maken deze begraafplaats tot een echt ereveld.’

Tekst door Karlijn van Onzenoort.

Dit vind je misschien ook leuk: